Wywłaszczanie jest procesem przymusowego przejęcia stosowanym w gospodarce nieruchomościami prywatnymi w celach publicznych. Bardzo często powodem jest rozwój sektora energetycznego, budowa infrastruktury czy też sieci przesyłowej. Warto pamiętać, że właściciele gruntów i nieruchomości mogą walczyć o swoje prawa i należne im odszkodowania. Wiele osób korzysta z usług doradców, a tym samym ma świadomość prawa własności.
Kiedy zgodne z prawem jest wywłaszczenie nieruchomości przez jednostki samorządu terytorialnego?
Najczęściej wywłaszczenie jest związane z potrzeby rozbudowy infrastruktury energetycznej na rzecz jednostki samorządu terytorialnego, w szczególności w obszarze Odnawialnych Źródeł Energii (OZE) i energetyki jądrowej. To od kilku lat najbardziej nośne hasła, ponieważ wynikają zarówno z wymagań rynku, jak i trendów związanych z ochroną środowiska. Rozbudowa sieci przesyłowych w lokalizacji inwestycji celu publicznego takich jak sieci elektryczne, gazowe i wodociągowe, jest niezbędna, aby dostosować się do współczesnych i przyszłych wyzwań. Ważnym dokumentem w tym zakresie jest uszczegółowiona nowelizacja Ustawy z 2015 roku o przygotowaniu i realizacji strategicznych projektów w dziedzinie sieci przesyłowych. Rozszerza ona zakres projektów, które mogą być realizowane na mocy przepisów. Obejmuje to budowę nowych linii, modernizację istniejących instalacji oraz prace towarzyszące, takie jak budowa dróg dojazdowych do stacji przesyłowych i elektrowni jądrowych.
Odszkodowania za rezygnację z prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego
Dla wielu osób wywłaszczenia prawa użytkowania wieczystego czy też zajęcie nieruchomości, które nie są w posiadaniu inwestora. Musi on wystąpić o zgodę wojewody, a najczęściej argumentami jest konieczność pomiarów, badań lub prac przygotowawczych. Wojewoda może ograniczyć sposób korzystania z nieruchomości poprzez wydanie zezwolenia na działania takie jak zakładanie drenaży, przewodów czy urządzeń. To ograniczenie praw, zwane „małym wywłaszczeniem”, może dotyczyć różnych podmiotów, nie tylko inwestora.
Wsparcie w procesie wywłaszczania
W przypadku zajęcia lub wywłaszczenia nieruchomości, właścicielom nieruchomości przysługuje odszkodowanie. Jego wysokość musi być uczciwa i adekwatna. Wartość nieruchomości jest określana przez rzeczoznawcę majątkowego, a odszkodowanie może uwzględniać straty związane z utratą nieruchomości. Warto pamiętać o tym, że strony mają prawo do odwołania się od decyzji administracyjnych. W tym wypadku opłaca się skonsultować sprawę z prawnikiem lub ekspertem ds. wywłaszczeń, aby ocenić, czy podjęte kroki są zgodne z prawem. W razie potrzeby można również złożyć skargę do sądu administracyjnego.
Trzeba pamiętać, że wywłaszczanie jest złożonym procesem, który ma na celu osiągnięcie korzyści publicznych, ale musi być przeprowadzane z poszanowaniem praw właścicieli nieruchomości i zgodnie z obowiązującym prawem. Dlatego istnieje wiele uregulowań i mechanizmów, które kontrolują i regulują ten proces.
